
Akademicki budżet obywatelski to innowacyjna inicjatywa, która pozwala studentom i pracownikom uczelni decydować o części wydatków swojej szkoły wyższej. Dzięki temu mogą oni zgłaszać propozycje projektów oraz głosować na rozwiązania, które poprawiają komfort studiowania, pracy czy rozwój infrastruktury uczelnianej. W ostatnich latach akademickie budżety obywatelskie zyskują na popularności w Polsce.
Czym jest akademicki budżet obywatelski?
Akademicki budżet obywatelski to forma partycypacji społecznej na uczelniach, gdzie głównym założeniem jest oddanie głosu studentom oraz pracownikom. Dzięki temu mają oni realny wpływ na to, jak część budżetu uczelni zostanie spożytkowana. Projekty mogą dotyczyć:
- infrastruktury kampusowej,
- poprawy warunków nauki i pracy,
- przestrzeni rekreacyjnych,
- innowacji wspierających środowisko akademickie.
Akademickie budżety obywatelskie – uczelnie, które wdrożyły inicjatywę
1. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
UWM uruchomił Otwarty Budżet Akademicki (OBA) jako pierwsza uczelnia w regionie. Program OBA wystartował w 2023 roku i od tego czasu cieszy się rosnącym zainteresowaniem. W pierwszej edycji pod głosowanie trafiło sześć projektów, natomiast w edycji na rok 2025 ta liczba wzrosła do piętnastu. W ramach Otwartego Budżetu Akademickiego zrealizowano już kilka wartościowych inicjatyw, w tym wiaty rowerowe, strefę do grania w disc golfa czy siłownię na świeżym powietrzu.
2. Politechnika Gdańska
Na Politechnice Gdańskiej funkcjonuje budżet obywatelski, który umożliwia społeczności akademickiej zgłaszanie inicjatyw mających na celu poprawę warunków nauki i pracy. Projekty muszą wpisywać się w założenia Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ. W 2025 roku budżet obywatelski wyniesie 600 000 zł, z czego 420 000 zł przeznaczone zostanie na realizację projektów pracowniczych, a 180 000 zł na projekty studenckie. Taki podział środków pokazuje, że zarówno pracownicy, jak i studenci mogą aktywnie zaangażować się w rozwój uczelni, a realizowane projekty odpowiadają na potrzeby każdej z tych grup, tworząc bardziej przyjazne i funkcjonalne środowisko akademickie.
3. Uniwersytet Łódzki
Uniwersytet Łódzki aktywnie wdraża ideę akademickiego budżetu obywatelskiego w ramach programu „wspUŁrządzimy”, którego celem jest zaangażowanie studentów i doktorantów w życie uczelni. Projekty zgłaszane przez społeczność akademicką muszą mieć charakter uniwersalny, aby przynosiły korzyści wszystkim członkom UniLodz. W tym roku podczas głosowania wybrano do realizacji projekty takie jak Wodny Zakątek – ogród deszczowy dla studenta i przyrody czy Woda dla myśli i środowiska – dystrybutory wody na kampusie UŁ.
Dlaczego akademickie budżety obywatelskie są ważne?
Akademickie budżety obywatelskie to przykład demokratycznego zarządzania uczelnią. Promują zaangażowanie studentów i pracowników w życie uczelni oraz umożliwiają realizację pomysłów dostosowanych do ich potrzeb. Takie rozwiązanie sprzyja integracji społeczności akademickiej, poprawia jakość przestrzeni wspólnej oraz zwiększa satysfakcję z funkcjonowania uczelni.
Akademickie budżety obywatelskie w Polsce stają się coraz popularniejsze. Uczelnie takie jak Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Politechnika Gdańska czy Uniwersytet Łódzki udowadniają, że dialog ze studentami i pracownikami to krok w stronę nowoczesnego zarządzania uczelnią. Dzięki tej inicjatywie można skutecznie rozwijać przestrzeń akademicką i odpowiadać na realne potrzeby jej użytkowników.